အာေဘာ္ေဆာင္းပါး

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ခြဲတမ္းေပးျခင္းဟာ အမ်ဳိးသမီးတို႔ပါဝင္မႈကုိ အာမခံျခင္း မဟုတ္ပါ
အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ ထားရွိတဲ့သေဘာထား အမွန္တကယ္ မေျပာင္းလဲရင္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါဝင္ခြင့္ရထားတဲ့ ၃ဝရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အဓိပၸာယ္ကင္းမဲ့ေနမွာပါ။
သင္းလဲ့ဝင္း၊ ရန္ကုန္ (Myanmar Now) –
တက္ေရာက္သူ ၇ဝဝခန္႔အနက္ ၇ရာခုိင္ႏႈန္းသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပါဝင္ခြင့္ရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ဟာ က်ားမကြဲျပားမႈေရးရာက႑မွာေတာ့ သမိုင္းမွတ္တိုင္တစ္ခု စိုက္ထူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ေဆြးေႏြးပြဲ ဇန္နဝါရီ ၁၆မွာ ၿပီးဆံုးသြားၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔မွာေတာ့ ႏိုင္ငံပိုင္နဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ ဖက္စပ္ျဖစ္တဲ့ The Global New Light of Myanmar သတင္းစာက ‘The four-point proposal approved by the first Union Peace Conference’ (ပထမ အႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံက အတည္ျပဳလုိက္ေသာ အဆိုျပဳခ်က္ ေလးခ်က္) ေခါင္းစဥ္ပါ ေဆာင္းပါး ေဖာ္ျပပါ တယ္။
အဲဒီအထဲက တတိယအခ်က္က ၂ဝ၁၁ တစ္ႏုိင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တုိက္ခုိက္မႈရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္ခ်ိန္ကစလို႔ အမ်ဳိး သမီး အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြ တစိုက္မတ္မတ္ ေတာင္းဆိုေနတဲ့အခ်က္တစ္ခုကို အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားတာပါ။ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ပါ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္အရ လုပ္မယ့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ အဆင့္အသီး သီးမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ၃ဝရာခုိင္ႏႈန္းထက္မနည္း ပါဝင္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ ေရးထားပါတယ္။ စာခ်ဳပ္ပါ စာသားအရ အမ်ဳိးသမီး အေရအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ပမာဏတစ္ခုအထိ ပါဝင္ရပါမယ္။
ဒါဟာ ညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးဦးေရက နည္းပင္နည္းေသာ္ျငား သူတို႔ေတြရဲ႕ စြမ္းရည္၊ ရဲရင့္မႈနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခုိင္မာမႈတို႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ေျပာဆိုတင္ျပခ်က္မ်ား အလဟႆ မျဖစ္ခဲ့ဘူးဆိုတာကို ျပသခဲ့တာပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္လ ခန္႔ကဆိုရင္ ဒါမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာဟာ ေတာင့္တရတဲ့အရာတစ္ခုသာ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
ဒီကာလမတုိင္မီ ဒီဇင္ဘာ ၁၈ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုမွာ Alliance for Gender Inclusion in the Peace Process (AGIPP) က တာ ဝန္ရွိ ေကာ္မတီဝင္ႏွစ္ဦး၊ အမ်ဳိးသမီးႏုိင္ငံေရးသမားတစ္ဦးတို႔နဲ႔အတူ ၾကားဝင္ေမးျမန္းေျပာဆိုသူအျဖစ္ က်မ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါ တယ္။ ဒီအမ်ဳိးသမီးအားလံုးက တပ္မေတာ္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြအၾကား အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါဝင္ခဲ့ျခင္း မရွိတဲ့ အေပၚ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ျပည္တြင္းလက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြကစၿပီး ေဒသခံေထာင္နဲ႔ ခ်ီၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္။ သူတို႔ေတြထဲက အမ်ားစုဟာ သူတို႔မိသားစုေတြကို ရွာေဖြလုပ္ကိုင္ေကၽြးေနရသူ အမ်ဳိးသမီးေတြပါ။ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသေတြက အမ်ဳိးသမီး ေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားခံေနရေပမယ့္ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြဟာ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲက ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ဟာ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ရပ္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ငါးရက္ၾကာတဲ့ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္သူအမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံံဳအရဆိုရင္ေတာ့ လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းဖို႔ ေစာေနပါေသးတယ္။
မထီမဲ့ျမင္ သေဘာထားမ်ား ဆက္ရွိေန
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး ငါးရက္အၾကာ ဇန္နဝါရီ ၂၂ရက္မွာ AGIPP က ဦးေဆာင္က်င္းပတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုမွာ ၾကားေန ဒိုင္အျဖစ္ က်မ ပါဝင္လိုက္ရပါေသးတယ္။ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးသြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ေလးဦးစလံုးဟာ ထင္ရွားသူေတြျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ စိန္ေခၚမႈမ်ားအေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားၾကပါတယ္။
ရန္ကုန္အေျခစိုက္ Myanmar Institute for Peace and Security Studies ကို ထူေထာင္သူ ေဒၚခင္မမမ်ဳိးက ေဆြးေႏြးပြဲ သံုးခုမွာ ၁၅မိနစ္အျပည့္ ေျပာလုိက္ရေပမယ့္ သူ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြဟာ အစည္းအေဝး ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းနဲ႔ မွတ္ စုေတြထဲမွာ ပါမလာခဲ့ပါဘူးလို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒီလိုခ်ည္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေနေတာ့ ေနာက္ဆုံး အစည္းအေဝးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ကြန္ ျပဴတာေတြကိုယူ၊ သူေျပာတဲ့အခ်က္ေတြကို သူကိုယ္တိုင္စာ႐ိုက္ၿပီး မွတ္တမ္းတင္ေပးခဲ့ရပါတယ္။
အမ်ဳိးသားေဆြးေႏြးသူေတြ၊ ပြဲစီစဥ္သူေတြရဲ႕ မထီမဲ့ျမင္ လုပ္ရပ္ေတြကို အလားတူ ႀကံဳေတြ႔ရတယ္လို႔ အျခားေဆြးေႏြးသူေတြက လည္း ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ မသင္းသင္းေအာင္ရဲ႕အေတြ႕အႀကံဳကေတာ့ အစည္းအေဝးမွာ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ေဆြးေႏြးသြားတဲ့အခ်က္ေတြကို သာမန္ကာလွ်ံကာ လုပ္ပစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသားေတြက ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးအခ်ိဳ႕ကို ‘ကေလးမ’လို႔ ေခၚဆိုတာမ်ဳိးေတာင္ ႀကံဳရပါတယ္။
ဒီလိုသေဘာထားမ်ဳိးေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ အခ်ိန္ယူဖို႔ လိုပါဦးမယ္။ ဒါေပမယ့္ လတ္တေလာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တာကေတာ့ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာ စြမ္းေဆာင္ရည္ရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပိုမို ပူးေပါင္းပါဝင္လာေစမယ့္၊ ပံ့ပိုးေပးမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ အေန အထားတစ္ရပ္ရွိလာေအာင္၊ မူဝါဒေတြနဲ႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြရွိေအာင္ လုပ္ထားဖို႔ပါပဲ။
လိုအပ္ေနတဲ့ အကူအညီျဖစ္မယ့္ မူဝါဒမ်ား
အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ျမန္မာလူမႈအသုိင္းအဝိုင္းမွာ လူအိုလူနာ ျပဳစုေပးသူ၊ အိမ္ရွင္မ၊ မိခင္ေနရာေတြနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေနရာေတြမွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ေနရသူမ်ားအျဖစ္ လက္ခံနားလည္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ တက္ႂကြလႈပ္ ရွားသူမ်ားကို ရံဖန္ရံခါဆိုသလို အေရးပါတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ဖိတ္ၾကားတတ္ေၾကာင္း ရွမ္းအရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုမွ မသႏၱာဦးက ေျပာပါတယ္္။
“က်မတို႔က အေပၚအက်ႌေလး ေကာက္ဝတ္ၿပီး လာလို႔ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အိမ္အလုပ္ေတြနဲ႔ မိသားစု ဗာဟီရကိစၥေတြကို လုပ္ ရပါတယ္။ က်ဳပ္တို႔က ခင္ဗ်ားတို႔ကို ဖိတ္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔သာ မလာတာလို႔လည္း အေျပာခံရပါေသးတယ္္”ဆိုၿပီး သူက ရွင္းျပ ပါတယ္။
အျခားႏုိင္ငံေတြမွာ က်င္းပတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ကေလးေတြကို ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႔ တာဝန္ယူမႈေတြ ပါတာေၾကာင့္ သူ႔ရဲ႕လသားအရြယ္ကေလးကို ထားခဲ့ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ အဲဒီလို စီစဥ္ထား ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေဒၚခင္မမမ်ဳိးက ေျပာပါတယ္။
၂ဝ၁၂ခုႏွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုး(KNU) ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့သူ Salween Institute for Public Policy က သုေတသနပညာရွင္၊ ၂ႏွစ္ခြဲအရြယ္ သားငယ္ရဲ႕မိခင္ ေနာ္ေမဦးမူထေရာက သူလည္း အလားတူ ျပႆနာ ႀကံဳရတယ္လို ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးအရ ထားရွိတဲ့ အဆင့္အတန္းနိမ့္က်မႈေၾကာင့္ သူတို႔အေပၚ အသိအမွတ္ျပဳ မႈ မရိွဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑၊ ဦးေဆာင္သူအခန္းက႑ကေန ပါဝင္ႏုိင္ေစဖို႔ ပံ့ပိုးကူညီမႈ ကင္းမဲ့ေနျခင္းပါပဲ။ “က်မတို႔ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ စံႏႈန္း၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာေတြေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ လိုအပ္ ခ်က္ေတြအေပၚ မသိ နားမလည္တာေတြ ပိုဆိုးလာေစတယ္”လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
၃ဝရာခိုင္ႏႈန္း မျဖစ္မေန ေပးလိုက္လို႔လည္း အားလုံးၿပီးသြားၿပီလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံကို နမူနာၾကည့္ပါ။ ပါလီမန္အ တြက္ အမ်ဳိးသမီးအမတ္ အေရအတြက္ သတ္မွတ္ထားတယ္ဆိုေပမဲ့ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္ ရာမွာ အေပၚယံလုပ္ႏိုင္ေအာင္ သက္သက္ ထည့္ေပးထားတာပါ။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ရာထူး ေပးထားျခင္းဟာ အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရး တိုးတက္ဖို႔ထက္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲရေအာင္ ေငြအားနဲ႔ဖိတာေတြ၊ မင္းဆက္ ပုံစံ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ေနရာကို ဆက္ခံတာေတြကိုသာ ပိုၿပီးအားေကာင္းလာေစပါတယ္။
ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ အမ်ဳိးသမီး ၃ဝရာခုိင္ႏႈန္း ပါဝင္ခြင့္ ထည့္ထားျခင္းဟာ အက်ဳိးတစ္စုံတစ္ရာရွိမယ္ဆိုရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါဝင္ေနစဥ္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ သူတို႔လိုအပ္တာေတြကို ပံ့ပိုးကူညီေပးမယ့္ က်ားမ က႑ သဘာဝကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားတဲ့ မူဝါဒေတြ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ ရွိထားႏွင့္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
ဒီလို ပံ့ပိုးေဆာင္ရြက္ရာမွာ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညႇိႏႈိင္းပြဲေတြမွာ တက္ေရာက္သူ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ကေလးငယ္ေတြကို ထိန္းေက်ာင္းေပးျခင္းျဖင့္ ပံ့ပိုးတာကအစ ပါဝင္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပိုမ်ားလာေအာင္ တက္တက္ႂကြႂကြ ေဖာ္ထုတ္အားေပးတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လုံၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြ၊ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ေလးစားလိုက္နာမႈရွိေစဖို႔ တိုက္တြန္းတာအဆုံး ပါဝင္ပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ အဓိပၸာယ္ျပည့္၀လာနိုင္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕စကားသံေတြ ကိုလည္း အမ်ဳိးသားေတြေျပာတဲ့ စကားသံေတြလိုပဲ ဂ႐ုတစိုက္ တေလးတစား ရွိလာၾကမွာပါ။ ဒီလိုမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ျမန္မာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြပါဝင္ခြင့္ရဖို႔ ခက္ခက္ခဲခဲႀကိဳးစားခဲ့ရသမွ်ဟာ အရာထင္လာဖို႔ သိပ္အေၾကာင္း မရွိ ေသးဘူးလို႔ ဆိုရပါမယ္။